Ermelo, 8 maart - Nog steeds bevragen inwoners en journalisten mij over de bestuurscrisis in Ermelo. Er zijn groeperingen in Ermelo die er kennelijk belang bij hebben dat beeld te blijven oproepen en in stand te houden. En wie het hardst roept, krijgt de meeste aandacht in de media. Zo werkt dat in een open, democratische samenleving. Deze maand eindigt de raadsperiode 2018-2022. Daarom wil ik namens de huidige VVD fractie in de gemeenteraad deze repeterende vraag van een afrondend antwoord voorzien.
Bestuurscrisis? Die is er nooit geweest. Wel krijgt de nieuwe coalitie in Ermelo te maken met een burgemeester die uitspreekt dat hij deze coalitie niet ziet zitten. Dat begint in 2018 na de gemeenteraadsverkiezingen, als vier partijen - Progressief Ermelo, Burger Belangen Ermelo, SGP en VVD - samen 11 raadszetels het initiatief nemen en een coalitie sluiten. Daarmee zijn de twee grootste fracties – CDA en CU – met samen 10 zetels voor het eerst in 40 jaar niet meer aan zet om hun gebruikelijke spel te spelen om met een derde partij een meerderheidscoalitie te vormen. Deze actie kwam voor het CDA en CU over als donderslag bij heldere hemel. Begrijp ik. Maar het CDA had al decennialang de bestuurscultuur in Ermelo bepaald. Het is nuttig dat er eens een frisse wind waait door het gemeentehuis. Voor de vaste aanhang van CDA en CU was dit pijnlijk. Begrijp ik. De vraag is hoe je met dat verlies omgaat.
Onze toenmalige burgemeester van CDA-huize deed dat, door naar de vier nieuwe wethouders op te merken, dat hij deze nieuwe coalitie niet ziet zitten. Dit staat ook letterlijk in het rapport van Frissen. Een standpunt dat een burgemeester niet past. Een burgemeester behoort immers boven de partijen te staan. Een burgemeester moet vooral verbinden en zich met elke uitkomst van het democratische proces verhouden. Met zijn uitspraak ontsteekt de burgemeester een veenbrand onder zijn eigen functioneren.
De vier wethouders werken op basis van een coalitieakkoord goed samen. Alleen de functionele communicatie met de burgemeester verloopt steeds stroever. Zijn autocratische leiderschapsstijl zit hem in de weg. Dit werkt ook door in de gemeenteraad en binnen de muren van het gemeentehuis. Hoe pak je zoiets aan? Alle fractievoorzitters in de raad – vier coalitie- én twee oppositiepartijen – bespreken dit. Ze nemen een unaniem besluit, het vertrouwen is er niet en er wordt contact gezocht met de Commissaris van de Koning in Gelderland met de vraag: hoe komen we (van het disfunctioneren) van deze burgemeester af zonder de persoon onnodig te beschadigen? In plaats van deze vraag serieus te nemen, besluit de Commissaris van de Koning een onderzoek in te stellen met als doel de zittende burgemeester vrij te pleiten en te handhaven. Die bestuurlijke actie brengt Ermelo in opperste beroering. Het geeft onnodig tenenkrommend gedoe. Uiteindelijk dient de burgemeester zelf zijn ontslag in. Einde van de burgemeesterscrisis. Van een bestuurscrisis is nooit sprake geweest. De huidige vier wethouders werken in het college van burgemeester en wethouders tot op de dag van vandaag goed samen, evenals de gemeenteraad.
De VVD-fractie is in deze kwestie altijd terughoudend geweest in haar commentaar naar buiten. Het is al pijnlijk genoeg voor een openbaar bestuurder intern te vernemen dat zijn functioneren niet naar behoren is. Helaas heeft de Commissaris van de Koning in Gelderland de boodschap van alle fractievoorzitters in de Ermelose gemeenteraad niet adequaat opgepakt. De media hebben de burgemeesterskwestie geframed als bestuurscrisis. Dan krijgt zo’n begrip een eigen dynamiek.
Ook de langlopende dossiers blijven actueel in de media. Dossiers waarin de voormalige burgemeester en de voormalige colleges een substantiële rol speelden. Het huidige college met de huidige coalitie hebben de oplossing van die dossiers voortvarend ter hand genomen. Inmiddels zijn diverse dossiers opgelost en wordt aan de resterende dossiers hard gewerkt. Ook wat dit betreft heeft de frisse wind op het gemeentehuis in de afgelopen vier jaren gewerkt. Ook hebben wij ervaren dat de samenwerking tussen coalitie en oppositie gaandeweg constructiever werd en in de gemeenteraad tot goede besluiten heeft geleid. Het laatste besluit was het licht op groen zetten voor de bouw van het nieuwe Sportcentrum in Ermelo. Daarmee bewijzen we duizenden scholieren en sporters de komende veertig jaren een grote dienst.